Przewracanie się, strach przed pokonywaniem schodów, trudności w nauce samodzielnego ubierania się czy nawet siadania na krzesełko – w efekcie niechęć do zabaw ruchowych i czynności manualnych. W ten sposób mogą przejawiać się zaburzenia w funkcjonowaniu układu proprioceptywnego. Wiele mam nie wie czym jest i za co odpowiada ten układ. Nawet wówczas, gdy w przypadku ich pociech należy mówić o poważnych zaburzeniach jego funkcjonowania.
Co jest nie tak?
Wszyscy rodzice z dumą patrzą na rozwój swoich dzieci. Z rozbrajającą czułością obserwują, jak maluchy uczą się nowych rzeczy. Bywa jednak, że czas tej nauki niepokojąco się wydłuża, a dziecko na tle rówieśników jest wyraźnie mniej zręczne. Czasem maluch ma wyraźne opory przed wchodzeniem na schody i ze schodzeniem z nich. Jego ruchy pozbawione są płynności, a kontrola nad ruchem i położeniem ciała – niedostateczna. Może to oznaczać zaburzenia w funkcjonowaniu układu proprioceptywnego.
Czucie głębokie
Najprościej mówiąc, jest to jeden z układów zmysłowych. Występuje obok układu przedsionkowego, dotykowego, wzrokowego, słuchowego i węchowego. Propriocepcja to inaczej system czucia głębokiego.
To proprioceptory znajdujące się w stawach, mięśniach, ścięgnach a także oczach i uszach powiadamiają mózg o wszystkim tym, co właśnie robi człowiek. Na przykład: czy się porusza, czy siedzi albo stoi, gdzie się znajduje – np. jak blisko lub jak daleko od stołu, krzesełka, huśtawki, itd.
Dzięki zmysłowi propriocepcji możliwe jest:
– poczucie i świadomość ciała, jego ciężaru i położenia,
– ruszanie rękami, palcami, nogami, stopami bez kontroli wzroku,
– swobodne lecz precyzyjne ruchy.
W wyniku zaburzeń tego układu dochodzi do rozmaitych trudności, które zwracają uwagę rodziców. Niestety, zwłaszcza osoby z dalszego otoczenia dziecka często nie rozumieją, że brak dziecięcej zręczności czy niezdarność nie są powodem do oceniania. Negatywne nastawienie rówieśników i dorosłych sprawia, że emocjonalny i społeczny rozwój dziecka nie może przebiegać prawidłowo.
Jak pomóc dziecku?
Nie bez powodu część mam spotkała się z pojęciem układu proprioceptywnego podczas czytania o tym, jak istotne dla dziecka są takie czynności, jak bujanie, kołysanie i huśtanie. Rzeczywiście jest to bardzo ważne dla prawidłowego rozwoju czucia głębokiego. Istnieje jednak o wiele więcej metod opracowanych przez specjalistów z dziedziny integracji sensorycznej. Regularne, przyjemne dla dziecka ćwiczenia i zabawy, które stymulują przy tym czucie głębokie, są niezastąpione zarówno w terapii, jak i profilaktyce problemów z układem proprioceptywnym.